اشتباه در نمایش تاریخ شمسی سال ۱۴۰۴ با یک روز اختلاف

علائم و نشانه‌ها

نسخه‌های قدیمی محصولات زیر در نمایش تاریخ شمسی در سال ۱۴۰۴ یک روز اشتباه دارند و در صورت استفاده از تقویم شمسی، تاریخ (در بخش تاریخ به‌روزرسانی و همچنین در بخش گزارش‌ها) به صورت یک روز جلوتر (بالاتر) از مقدار واقعی نمایش داده می‌شود:

  • آنتی‌ویروس پادویش
  • کنسول مدیریتی پادویش
توجه نمایید که این مساله فقط مربوط به «نمایش» تاریخ بوده و هیچگونه تاثیری در عملکرد محصول ندارد. در واقع در این محصول از تاریخ شمسی یا میلادی یا … برای ذخیره‌سازی تاریخ استفاده نمی‌شود، بلکه کلیه محاسبات و ذخیره‌سازی‌ها به صورت استاندارد epoch بهره گرفته می‌شود و تنها در زمان نمایش تاریخ بسته به تقویم انتخاب شده کاربر نمایش داده می‌شود.

راه‌حل سریع پیشنهادی

  1. جهت رفع مساله توصیه می‌شود نسخه خود را به آخرین نسخه ارتقا دهید.
    • آنتی‌ویروس پادویش سری ۲.۱۶: نسخه ۲.۱۶.۷۷۲.۱۴۲۲۷ و بالاتر
    • کنسول مدیریتی پادویش سری ۱.۲۳: نسخه ۱.۲۳.۴۹۱.۸۹۰۵ و بالاتر
  2. در صورتیکه ارتقا نسخه برای شما میسر نیست، می‌توانید از تقویم میلادی استفاده نمایید. (راهنمای این کار در ادامه همین مطلب)
  3. توجه نمایید که این مساله فقط مربوط به «نمایش» تاریخ بوده و هیچگونه تاثیری در عملکرد محصول ندارد. در واقع در این محصول از تاریخ شمسی یا میلادی یا … برای ذخیره‌سازی تاریخ استفاده نمی‌شود، بلکه کلیه محاسبات و ذخیره‌سازی‌ها به صورت استاندارد epoch بهره گرفته می‌شود و تنها در زمان نمایش تاریخ بسته به تقویم انتخاب شده کاربر نمایش داده می‌شود.

 

راهنمای تغییر تقویم به میلادی

  1. ابتدا در کنسول مدیریتی پادویش، روی گزینه Server Setting کلیک کنید تا پنجره تنظیمات سرور برای شما باز شود.

  2. سپس در صفحه باز شده، در بخش Date & Time Settings گزینه Display Calendar را از Persian به Gregorian تغییر دهید.

علت مساله

تقويم هجری شمسی در سال ۱۳۰۴ شمسی به عنوان تقویم رسمی کشور تصویب گردید. این تقویم از لحاظ نجومی و طبیعی، از بهترین و دقیقترین تقویم‌های جهان است، چرا که لحظه تحویل سال بر اساس رصد نجومی نقطه اعتدال بهاری تعیین می‌گردد.
با این همه برای استفاده از این تقویم در شرایطی که امکان رصد وجود ندارد، به عنوان مثال تطبیق آن در سالیان گذشته و یا استفاده در سیستم‌های رایانه‌ای ناگزیر باید از روش‌های الگوریتمی (محاسباتی) جهت محاسبه سال،ماه،روز استفاده شود.
به همین منظور الگوریتم‌های مختلفی برای محاسبه تقویم هجری شمسی پیشنهاد شده‌اند که عملکرد آنها توسط موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بررسی شده است. با اینکه این موسسه هیچ الگوریتم مشخصی را تایید نکرده است، می توان از دقیق‌ترین الگوریتم‌های موجود شامل الگوریتم پیشنهادی احمد بیرشک و نیز الگوریتم باقیمانده ۳۳ و … را نام برد.
همه این الگوریتم‌ها دارای میزانی از خطا نسبت به تقویم رسمی ایران هستند که در سال‌های گذشته در نرم‌افزارهای مختلف خود را نشان داده است. معمولا این اختلاف به صورت اشتباه در نظر گرفتن یک سال کبیسه با سال بعدی و در سال‌هایی که تحویل سال بسیار نزدیک به ۱۲ ظهر باشد رخ می‌دهد.
این الگوریتم به واسطه خلاقانه بودن و دقت بالای آن در بسیاری از محصولات نرم‌افزاری استفاده شده است. اگرچه این الگوریتم به نسبت دقیق است، اما سال ۱۴۰۳، اولین سالی است که الگوریتم موسوم به احمد بیرشک یک روز اشتباه نموده و به جای سال ۱۴۰۳، سال ۱۴۰۴ را به عنوان کبیسه محاسبه می‌کند. نتیجه این اشتباه در محاسبه، این است که روز ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ به اشتباه به عنوان ۱ فروردین محاسبه شده و روزهای سال تا انتهای ۱۴۰۴ به همین منوال یک روز اشتباه خواهند بود، تا زمانیکه در آغاز سال ۱۴۰۵ مجددا محاسبات بر تقویم نجومی منطبق می‌گردد.
با توجه به موارد فوق، در نسخه‌های جدید پادویش از الگورتیم باقیمانده ۳۳ جهت تبدیل تاریخ استفاده شده است. این الگوریتم حداقل تا سال ۱۴۶۸ منطبق بر محاسبات نجومی مرکز تقویم دانشگاه تهران می‌باشد.
لازم به ذکر است که مقوله نمایش تاریخ با انجام محاسبات و ذخیره‌سازی آن (به عنوان مثال در لاگ‌ها) دو امر متفاوت است. در پادویش جهت ذخیره‌سازی تاریخ و انجام محاسبات، از روش‌های استاندارد و غیرمبتنی بر تقویم استفاده می‌شود. لذا به عنوان مثال تاریخ در گزارش‌ها به صورت تعداد ثانیه‌های گذشته از یک تاریخ مبدا ذخیره می‌شود که حساسیتی به کبیسه بودن یا نبودن یک سال در تقویم‌های مختلف اعم از شمسی و میلادی ندارد. تنها در زمان نمایش است که عدد ذخیره شده به صورت قابل فهم برای انسان تبدیل شده نمایش داده می‌شود. لذا این اشتباه محاسباتی تاثیری در عملکرد نرم‌افزار نداشته و صرفا نمایش تاریخ را دچار اشتباه می‌کند.

پرسشهای متداول (FAQ)

  1. آیا مؤسسه ژئوفیزیک الگوریتم بیرشک را تایید میکند؟
    این الگوریتم به عنوان یک روش استاندارد ریاضی شناخته میشود، اما تقویم رسمی ایران همواره بر پایه محاسبات نجومی سالانه است.

  2. چرا خطاها فقط در سالهای خاصی مانند ۱۴۰۳ رخ میدهند؟
    خطاها معمولاً در سالهایی آشکار میشوند که الگوریتمها در محاسبه کبیسه گی یا تحویل سال با تقویم رصدی اختلاف پیدا کنند.

  3. آیا خطاهای مشابه در تقویم میلادی هم وجود دارد؟
    بله، هر تقویمی به علت ساده‌سازی فرمول‌های ریاضی، لاجرم دارای مقداری خطای محاسباتی می‌باشد. تقویم میلادی (گرگوری) نیز دارای اختلاف محاسباتی می‌باشد، به گونه‌ای که با اصلاحاتی مانند حذف ۱۰ روز در سال ۱۵۸۲ مواجه شده است. این تقویم نیز به دلیل تفاوت طول سال نجومی با تقویم (۰.۰۰۲۴ روز) نیازمند اصلاحاتی در آینده دور خواهد بود.

  4. مگر تقویم هجری شمسی دقیق‌ترین تقویم جهان نمی‌باشد؟
    تقویم هجری شمسی بر پایه رصد نجومی بوده و از این لحاظ و به علت سایر خلاقیت‌های خود مانند پایه قرار دادن اعتدال بهاری و پاییزی یک تقویم بسیار جالب توجه به شمار می‌رود. با این همه الگوریتم‌های محاسباتی ریاضی قادر به تخمین دقیق این رصد نجومی نبوده و از این جهت هر چند ده یا صد سال یک روز خطا (مانند تمام تقویم‌های دنیا) ناگزیر می‌باشد.

منابع

  • مقالات مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (+, +)
  • قاسملو، ف.، 1385، مقايسه روشها و معادلات مختلف براي اعمال كبيسه‌هاي گاهشماري هجري خورشيدي در منابع مختلف، مجله تاريخ علم، شماره پنجم، ص 93 -143.[مقاله]