معرفی مخاطره
- پلتفرم آسیبپذیر: Microsoft SQL Server
- نسخههای آسیبپذیر: تمام نسخههای Microsoft SQL Server
- نوع آسیبپذیری: Privilege Escalation و Remote Code Execution (RCE)
توضیحات فنی
xp_cmdshell، یک ویژگی قدرتمند اما پرخطر است که در Microsoft SQL Server تعبیه شده است. این رویه (stored procedure) به کوئریهای SQL اجازه میدهد تا دستورات ویندوز را در سطح کاربری سرویس SQL Server (معمولا SYSTEM) اجرا کنند.
جزئیات مخاطره
ویژگی xp_cmdshell که برای انجام کارهای مدیریتی طراحی شده است، در صورت پیکربندی نادرست یا سوءاستفاده، به مهاجمان مسیر مستقیمی برای کنترل سرور SQL میدهد. این ویژگی به طور پیشفرض غیرفعال است، اما مهاجمان میتوانند آن را در عرض چند ثانیه دوباره فعال کنند، بنابراین دفاع پیشگیرانه (و حذف کامل این قابلیت) بهترین روش است.
این قابلیت ممکن است در اسکریپتها و برنامههای قدیمی کاربردهایی داشته باشد، اما تمامی این کاربردها روشهای صحیحتر و امنتری برای پیادهسازی دارند و لذا استفاده از این قابلیت با توجه به مخاطره فوقالعاده آن به هیچ عنوان توصیه نمیشود و لازم است چنین نرمافزارهایی بهروز شوند.
نفوذگران از روشهایی مانند تزریق کدهای مخرب SQL، حملات Brute force یا ابزارهایی نظیر PsExec برای فعال کردن و سوءاستفاده از xp_cmdshell استفاده میکنند که اغلب منجر به اجرای باجافزار، سرقت اطلاعات کاربری یا دیگر حملات خطرناک میشود.
استانداردها
- غیرفعالسازی این دستور جزئی از چکلیست امنسازی CIS به شمار میرود: https://www.cisecurity.org/benchmark/microsoft_sql_server
- چکلیست DISA STIG غیرفعالسازی این دستور را مگر در موارد استثنایی ضروری میداند: https://stigviewer.cyberprotection.com/stigs/ms_sql_server_2016_instance/2025-02-12/finding/V-213957
نحوه رفع مخاطره
- توصیه میشود xp_cmdshell غیر فعال یا به شدت محدود شود و درصورتی که استفاده از آن ضروری است، فقط برای مدت زمان انجام امری که به آن نیاز است، این ویژگی فعال شود.
- لازم است به این نکته توجه شود که هنوز در برخی سازمانها، اتوماسیونهایی که وظیفه تبادل کوئری با پایگاه داده SQL را برعهده دارند از رویه xp_cmdshell استفاده میکنند. این امر یک مخاطره (ریسک) بسیار بالا محسوب میشود و لازم است کد برنامههای قدیمی توسط توسعهدهندگان نرمافزار بهینه شود.
- به منظور مقابله با تهدیدات احتمالی و جهت حصول اطمینان از امنیت سیستم، توصیه میشود اقدام به نصب آنتیویروس پادویش شود.